საგზაო უსაფრთხოება სკოლებთან – გამოწვევები და არსებული მდგომარეობა საქართველოში
როცა ბავშვი სკოლაში მიდის, პირველ რიგში, სასწავლებლის მიმდებარე ტერიტორია უნდა იყოს უსაფრთხო. თუმცა საქართველოში, სამწუხაროდ, სკოლასთან მისვლაც ხშირად საფრთხედ იქცევა პატარებისთვის. გადატვირთული ქუჩები, მაღალი სიჩქარით მოძრავი მანქანები და ზოგჯერ არასწორად დადგმული საგზაო ნიშნები ქმნის ისეთ გარემოს, სადაც ბავშვი დაუცველი რჩება.
საგზაო ინფრასტრუქტურის ასოციაციის ხელმძღვანელი, ირაკლი იზორია აღნიშნავს, რომ სკოლების ირგვლივ უსაფრთხო ზონების მოწყობა დღეს მუნიციპალიტეტების კეთილ ნებაზეა დამოკიდებული. მისი თქმით, ასოციაციის ფონდმა უკვე განახორციელა მრავალი პროექტი, რომელთა მიზანი სწორედ ამ ზონების შექმნა იყო. ინიციატივაში ჩაერთო ზუგდიდი, თბილისი და საავტომობილო გზების დეპარტამენტი. შედეგად, საქართველოს მასშტაბით დაახლოებით 300-ამდე სკოლასთან უკვე მოეწყო უსაფრთხო ზონა. მიუხედავად ამისა, იზორია იმასაც აღნიშნავს, რომ ეს „ზღვაში წვეთია“, რადგან ქვეყანას გაცილებით მეტი სჭირდება.
რატომ არის 30 კმ/სთ სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანი?
უსაფრთხო სასკოლო ზონის მთავარი პრინციპი მარტივია: სკოლის მიმდებარედ მაქსიმალური სიჩქარე არ უნდა აღემატებოდეს 30 კმ/სთ-ს. კვლევებმა აჩვენა, რომ ასეთ სიჩქარეზე ქვეითზე შეჯახებისას გადარჩენის შანსი დაახლოებით 80%-ს აღწევს. ეს რიცხვი ცვლის ყველაფერს – განსაკუთრებით მაშინ, როცა საქმე ბავშვების უსაფრთხოებას ეხება.
თუმცა დღეს საქართველოს სკოლების დაახლოებით 80%-ს ასეთი ზონა საერთოდ არ აქვს მოწყობილი. ეს კი ნიშნავს, რომ ათასობით ბავშვს ყოველდღიურად უწევს ისეთი გზის გავლა, სადაც საგზაო უსაფრთხოების წესები არც მკაფიოდაა განსაზღვრული და არც – დაცული.
რა ხდება მაშინ, როცა სკოლის წინ წყვეტილი ხაზია?
საგზაო ინფრასტრუქტურის ექსპერტების თქმით, ხშირად გვხვდება სრულიად არასწორი დაგეგმარება; მაგალითად, სკოლის წინ დახაზული წყვეტილი ხაზები, რაც მძღოლს საშუალებას აძლევს გადაასწროს სხვა ავტომობილს. ეს კი სკოლის ტერიტორიაზე საშიშ ზონად აქცევს იმ სივრცეს, სადაც ბავშვები აქტიურად მოძრაობენ.
სწორად მოწყობილი სასკოლო ზონა უნდა მოიცავდეს:
- ნათლად მონიშნულ ზებრა გადასასვლელს;
- საჭიროების შემთხვევაში – შუქნიშანს, რომელიც არეგულირებს მოძრაობას;
- საგზაო ნიშნებს: ქვეითთა გადასასვლელის, სიჩქარის შეზღუდვის (30 კმ/სთ), სკოლის ზონისა და სხვა ინფორმაციულ სიმბოლოებს;
- ხელოვნურ ბორცვებს და ვიდეოკამერებს, რომლებიც მძღოლს სიჩქარის შემცირებისკენ უბიძგებს.
წესების დაცვა ამცირებს საგზაო შემთხვევების რისკს
ირაკლი იზორიას თქმით, საერთაშორისო გამოცდილება ნათლად აჩვენებს, რომ უსაფრთხო სასკოლო ზონების დანერგვა ამცირებს ავარიების რისკს და ქმნის გარემოს, სადაც ბავშვები უფრო მშვიდად გადაადგილდებიან. ევროკავშირის ქვეყნებში უსაფრთხო სასკოლო ზონების მოწყობა უკვე რეგულარული პრაქტიკაა, რაც საგზაო შემთხვევების შემცირებასა და უსაფრთხოების კულტურის გაუმჯობესებას უწყობს ხელს.
საქართველოშიც ასეთი შედეგის მიღწევა შესაძლებელია, თუ უსაფრთხო ზონების მოწყობა კანონმდებლობით განსაზღვრული მოთხოვნა გახდება. „მნიშვნელოვანია, რომ კანონში გაჩნდეს ტერმინი „სასკოლო ზონა“ – ეს ნაბიჯი გააუმჯობესებს საგზაო უსაფრთხოების მთლიან სისტემას,“ – ამბობს იზორია.
უსაფრთხო სასკოლო ზონების შექმნა მხოლოდ ინფრასტრუქტურულ პროექტად არ უნდა განიხილებოდეს, ვინაიდან ეს საერთო პასუხისმგებლობაა სახელმწიფოს, მშობლებისა და საზოგადოების მხრიდან. ასეთი მიდგომა ამცირებს რისკებს და ქმნის უფრო დაცულ და ჯანსაღ გარემოს ბავშვებისთვის.
