რატომ უყვართ ბავშვებს ზღაპრები?
ბავშვების სიყვარული ზღაპრებისადმი გაცილებით მეტია, ვიდრე ძილის წინ გართობა და დროის სახალისოდ გატარება. მათთვის ესაა გზა, რომლითაც გარე სამყაროს სწავლობენ. ზღაპრებში ყველაფერი ცოცხლდება; ცხოველები ლაპარაკობენ, ხეები დადიან, ხოლო ყველაზე პატარა გმირსაც შეუძლია დიდი საქმეების გაკეთება. ბავშვი ადვილად ერთვება ასეთ სამყაროში, რადგან აქ ლოგიკა უფრო ემოციებით მუშაობს და ყველაფერი აზრს იძენს.
ზღაპრებში ყველაფერი გასაგებია პატარების გონებისთვის – სიკეთე და ბოროტება მარტივად დასანახია, მთავარი გმირი ყოველთვის ცდილობს პრობლემის გადაჭრას და ბოლოს ყველაფერი გვარდება კიდეც. ასეთი სტრუქტურირებული სამყაროს ამბების გაგება ბავშვებს თავდაჯერებას უმაღლებს.
გარდა ამისა, ზღაპარი ეხმარება ბავშვს იმ ემოციების გაცნობასა და დამუშავებაში, რომლებსაც ყოველდღიურად ხვდებიან – შიში, მარტოობა, გაბრაზება. ამიტომ, როცა მცირეწლოვანი ბავშვი უსმენს ისეთ ისტორიას, სადაც ვიღაც ბიჭი ტყეში დაიკარგა ან პატარა დათუნია მარტო დარჩა სახლში, საკუთარ განცდებსაც უკეთ აღიქვამს.
ზღაპარს კიდევ ერთი საინტერესო ძალა აქვს, კერძოდ კი, ის ბავშვის ფანტაზიას მუშაობის საშუალებას აძლევს. განსხვავებით ანიმაციისგან ან დეტალურად აღწერილი მოთხრობისგან, ზღაპრები ხშირად ძალიან მარტივო ენითაა მოყოლილი – ტექსტში ნაკლები დეტალია, სცენები ზოგჯერ ნაწყვეტ-ნაწყვეტ ვითარდება და ყველაფერი ბოლომდე არაა გადმოცემული. სწორედ ეს წყვეტილობაა ის, რაც პატარას გონებას სტიმულს აძლევს. როცა ბავშვი ამბავს უსმენს, თვითონ წარმოიდგენს, როგორია ტყე, სად იმალება ჯადოსნური კარი ან როგორ გამოიყურება ბოროტი გველეშაპი.
ამავდროულად, ზღაპარი ხშირად იქცევა ერთგვარ ხიდად ბავშვსა და მშობელს შორის. ერთობლივად წაკითხვა ან მოყოლა ქმნის საერთო ემოციურ ფონს. ზოგადად, ბავშვი ბევრ რამეზე ვერ ლაპარაკობს პირდაპირ, მაგრამ ზღაპრის კონკრეტულ პერსონაჟზე საუბარი ხანდახან განცდების გადმოსაცემი ერთგვარი საშუალება ხდება. მაგალითად, თუ ამბობს, რომ ბოროტი ჯადოქარი არ მოსწონს, შეიძლება ამით შიში ან წუხილი გამოხატოს რაიმეს მიმართ, რასაც სხვა ფორმით ვერ გადმოსცემდა მანამდე.
ზღაპარში მუდმივად ვითარდება რაიმე მოქმედება. ყოველთვის რაღაც ხდება – გმირი წინ მიდის, ეძებს, იბრძვის, ფიქრობს. ბავშვებს ეს დინამიკა განსაკუთრებით უყვართ, რადგან წინასწარ ძნელია იმის განსაზღვრა, რა მოხდება შემდეგში. აქედან გამომდინარე, ზღაპარი ინტერესს აღვიძებს და ბავშვიც მეტად ერთვება მთელ პროცესში. თითოეული ახალი ეპიზოდი პატარა აღმოჩენაა, რაც ბავშვებში მოთმინებას, ლოგიკურ აზროვნებასა და ემპათიას ერთდროულად ავითარებს.
